BM’den Cizre, Sur ve Nusaybin raporu: Kentler yerle bir edildi, insanlar katledildi
Özel birim yetkilileri ve BM İnsan Hakları Konseyine bağlı yetkililerin hazırladığı raporda Cizre, Nusaybin ve Amed’in Sur ilçesinde yaşanan devlet vahşeti ayrıntılarıyla yer alıyor.
10 Mart 2017 Cuma 11:06
CENEVRE - ANF
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeid Ra’ad Al Hüssein’e bağlı kuzey Kürdistan kentlerinde yaşanan hak ihlallerini ve yaşanan katliamları araştırmak için kurulan özel birim uzun süreden beridir hazırladığı rapor bugün açıklandı.
Raporda Cizre, Nusaybin ve Amed’in Sur ilçesinde yaşanan devlet vahşeti ayrıntılarıyla yer alıyor.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, Temmuz 2015 ve Aralık 2016 tarihleri arasında Türk hükümetinin Kürdistan kentlerinde operasyonlar süresince yaşanan toplu yıkım, katletme ve sayısız insan hakları ihlallerini ayrıntılarıyla sunan bir rapor yayınladı. Rapora göre, 30'dan fazla yerleşim yeri ve mahalleyi kapsayan söz konusu ‘güvenlik operasyonları’ sonucunda çoğu Kürt olan 335 bin ile yarım milyon arası insan yerinden edildi.
BM raporu 1786 binanın tahrip edildiği veya zarar gördüğü Mardin'in Nusaybin ilçesi ile topçu atışları sonucunda yerel yönetime göre binaların yüzde 70 oranında sistematik olarak tahrip edildiği Amed’in Sur ilçesindeki yıkımın boyutunu açıklıyor.
Raporda şu bilgiler yer alıyor: Operasyonların bitişinden sonra da devam eden yıkım Ağustos'un 2016 ayında en üst seviyeye çıkarılırken, Nusaybin ve Sur'da bu süreçten öncesi ve sonrasına dair çekilen uydu görüntüleri bütün mahallelerin yerle bir edildiğini açıkça ortaya koyuyor.
YIKIM GÖRÜNTÜLERİ DEHŞET VERİCİ
Raporda, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, yerleşim yerlerinin ağır silahlarla ciddi bir boyutta yıkıldığını ortaya çıkaran uydu görüntüleri karşısında dehşete düştüğü belirtiliyor.
‘KIYAMET BENZERİ BİR TABLO’
Raporda, Şırnak'ın Cizre ilçesinin de dahil olduğu diğer bölgelerde yapılan yıkıma da yer vererek, Cizre'de tanıklar ve kurbanların ailelerinin mahallelerin toptan yıkımına dair ''kıyamet benzeri bir tablo'' çizdiğini belirterek, 2016 yılının başında aralarında kadın ve çocukların da olduğu 189 kişinin haftalar boyunca su, yemek, elektrik ve medikal bakım olmadan bodrumlarda tutsak kaldığı ve bu kişilerin sonrasında açılan ateş sonucunda öldürüldüğü vurgulanıyor.
BM raporunun devamında Türk devletinin vahşetine şu ifadelerle dikkat çekiliyor:
''Binaların hemen bu olaylar sonrasında yıkılması, delillerin yok edilerek, cenazelerin teşhis ve tanımlamasının büyük oranda engellenmesine neden olmuştur. Bunun yanısıra, yetkililer rapor edilen aşırı güç kullanımı, ağır silahlara müracaat ve bunun neden olduğu ölümlerin çevrelediği koşullara yönelik bir soruşturma başlatmak yerine öldürülen insanları terör örgütlerine katılmakla suçlamış ve mağdurların ailelerine yönelik baskıcı tedbirler almıştır.’’
Rapor, kurbanlar arasında yer alan bir kadının ailesinin üç tane yakılmış et parçasından oluşan ceset kalıntılarını almak için savcılığa çağrıldığını ve bu kalıntıların DNA eşleşmesi ile teşhis edildiğine de yer verdi. Ailesine ne kurbanın nasıl öldürüldüğüne dair bir açıklama ne de bir Adli Tıp raporu verildiğini belirten rapor, sorumluların hesap vermesi için yargıya başvuran kurbanın kız kardeşinin de terör suçlamasıyla karşılaştığını da ekledi.
Raporda şu ifadeler yer alıyor:
‘’Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, bahsi geçen insan hakları ihlallerini bağımsız bir şekilde araştırmak için yaklaşık bir yıldan beri ‘Türkiye'nin Güneydoğu bölgesinde’ bu süreçten etkilenen alanlara erişim sağlamaya çalışmaktadır.
Bu talebin karşılanmadığı koşullarda, rapor uzaktan gözlem sonucunda, halktan ve gizli kaynaklardan, uydu görüntülerinden ve bölgede yürütülen güvenlik operasyonlarının etkisine dair bilgi toplamak amacıyla yapılan röportajlarla hazırlanmıştır.’’
BM raporu ayrıca işkence, zorla kaybettirilme, nefret kışkırtıcılığı, acil sağlık yardımı, yiyecek, su ve yaşamsal ihtiyaçların engellenmesi, kadına karşı şiddet tanıklıklarını belgeleyerek, Sur'da yüzde yüze varan bir arazi bölgesinin kamulaştırılmasına yönelik Bakanlar Kurulu'nun Mart 2016 tarihli kararının da aralarında bulunduğu birçok örneğe yer verdi.
OHAL SÜRECİ
Temmuz 2016'da yaşanan darbe girişiminden sonra ilan edilen OHAL önlemlerini de alıntılayan rapor, bu belirtilen sürede kamu kuruluşları ve özel sektörden 100 binden fazla insanın açığa alınmasının da Kürt kentlerindeki insan haklarına dair durumu derinden etkilediğini belirterek, yaklaşık 10 bin öğretmenin yargı süreci olmaksızın PKK ile bağlantılı olduğu iddiası ile açığa alındığını ekledi.
Rapora göre, Kürt bölgesinde demokratik bir şekilde seçilmiş yetkililerin terörle mücadele yasası kapsamında bertaraf edilmesi, bağımsız gazetecilere yönelik baskılar, bağımsız ve Kürt medya organlarının ve derneklerinin kapatılması, yargıç ve savcıların toplu bir şekilde açığa alınması da kontrol ve dengelerin yanısıra, insan haklarının korunmasını ciddi bir şekilde zayıflatmıştır.
Raporda, ''Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeid Ra’ad Al Hüssein’e, Türkiye'nin darbe girişimi ve terör saldırılarının üzerine giderken karşılaştığı karmaşık zorlukları kabul ederken, ülkedeki insan hakları durumunun görünür ve önemli derecede kötüye gitmesinin tehlike nedeni olduğunu ve bunun sadece gerilimi artırarak istikrarsızlığı büyüteceğini belirtmiştir.’’
‘TÜRK HÜKÜMETİ BÖLGEYE ERİŞİMİMİZİ ENGELLEDİ’
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeid Ra’ad Al Hüssein’e ise konuyla ilgili şunları belirtti: ''Özellikle Temmuz 2015 ve Ağustos 2016 sürecindeki 13 ay boyunca aralarında kadınlar ve çocukların da bulunduğu yüzlerce ölümle ilgili güvenilir bir soruşturmanın yürütülmediğinden dolayı kaygılıyım. Öyle görünüyor ki bahsi geçen durumlarla ilgili tek bir şüpheli bile yargılanmamış ve tutuklanmamıştır.
Türk hükümeti bizim bölgeye erişimimizi sağlamazken, raporda yer alan ciddi iddiaların doğruluğuna dair itirazlarda bulunmuştur. Ancak, iddiaların ciddiyeti, yıkımın boyutu ve 355 binden fazla insanın yerinden edilmesi bağımsız bir soruşturmayı acil ve gerekli kılmaktadır.''
Raporun tamamına buradan ulaşılabilir: http://www.ohchr.org/Documents/Countries/TR/OHCHR_South-East_TurkeyReport_10March2017.pdf